Pneumokokkenziekte, bescherm jezelf

Een pneumokokkeninfectie kan ernstige ziekten veroorzaken, soms zelfs met de dood tot gevolg. Lisette van de Laar is waarnemend huisarts en programmaleider Preventie bij het Nederlands Huisartsen Genootschap. Ze legt uit wat pneumokokkenziekte is én wat je zelf kunt doen om infectie tegen te gaan. Belangrijk, want jaarlijks worden ruim 8.000 Nederlanders hierdoor opgenomen in het ziekenhuis.

Hoe wordt pneumokokkenziekte veroorzaakt?
“Pneumokokkenziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Streptococcus pneumoniae. Tot 70 procent van alle jonge kinderen en tot 30 procent van alle volwassenen heeft pneumokokken in de neus of keel, zonder ziek te zijn. Maar ze kunnen de bacterie wel aan andere mensen doorgeven. De bacterie verspreid zich via speeksel, knuffelen of zoenen of via hoesten of niezen.”

Welke mensen lopen meer kans om erg ziek te worden van pneumokokken?
“Kinderen onder de 5, volwassenen van boven de 60 en mensen met een verminderde weerstand zijn het meest vatbaar voor pneumokokkenziekte. Bij hen kan besmetting leiden tot ernstige infecties zoals zware longontsteking, hersenvliesontsteking en sepsis (bloedvergiftiging). Sommige mensen houden blijvende schade over na infectie en er is zelfs kans op overlijden.”

Kun je pneumokokkenziekte voorkomen?
“Goede hygiëne is belangrijk: was regelmatig je handen, hoest en nies in je elleboog en gebruik papieren zakdoekjes. Maar de beste bescherming tegen een pneumokokkenziekte is vaccinatie. Daarom krijg je als je 60 jaar wordt een oproep een prik te halen. Er bestaan meer dan 90 verschillende typen pneumokokken en vaccinatie beschermt tegen de 20 meest voorkomende typen waar mensen van 60 jaar en ouder ziek van kunnen worden.”

Waarom zou je zo’n prik halen als je weerstand goed is?
“Vanaf dit najaar gebruiken we een nieuw pneumokokkenvaccin, PCV20, dat veel langer werkt dan het oude vaccin en daarom niet iedere 5 jaar herhaald hoeft te worden. Ook is de werking beter. Als je de prik haalt terwijl je relatief gezond bent, ben je al goed beschermd voordat je kwetsbaar wordt. Zo heb je tot in je oude jaren een goede bescherming. Ook als je boven de 60 bent of al een keer pneumokokkenziekte hebt gehad, is het verstandig je te laten vaccineren.”

Heeft de pneumokokkenvaccinatie bijwerkingen?
“De pneumokokkenprik is een veilig vaccin, maar kan net als andere vaccinaties milde bijwerkingen geven. Denk aan hoofdpijn, spierpijn of zwelling op de prikplek. Dit is meestal binnen 2 dagen over. Je kunt de prik samen met de griepprik halen, dit vergroot de kans op bijwerkingen niet.”

Meer informatie? Kijk op rivm.nl/pneumokokken/pneumokokkenprik