Hop, ten aanval!

Een ware workaholic. Dat was ze. Met 35 boeken in 35 jaar, bergen journalistiek werk en talloze – honderden! – columns, waaronder een even vrolijke als scherpzinnige reeks voor Zin Magazine. Renate Dorrestein was haar naam. In 2018 overleed zij en liet een indrukwekkend oeuvre na. Waaruit bovendien blijkt dat zij zoveel méér is dan een ‘woedende feminist’.

“Niet begrepen worden is een fantastische voorbereiding op de rest van je leven.” Dat is een van de scherpe conclusies die Renate Dorrestein trok in haar columns die ze tussen april 2013 en mei 2018 – het jaar van haar overlijden – schreef voor Zin Magazine. Met haar verbeeldingskracht, scherpe observaties, onnavolgbare humor en pakkende stijl wist ze alledaagse gebeurtenissen te verheffen tot verrijkende, tijdloze inzichten.

Grote mond

Sinds kort ligt er een prachtige biografie over Renates strijdbare leven. En daar zijn wij van Zin blij mee, want Renate moet je blijven lezen en herlezen. Zij verveelt nooit. De biografie Altijd te paard heeft een motto dat duidt op Renates levenshouding: stoer, niet zeuren en gaan: hop, ten aanval! In haar leven stond ze te boek als een spraakmakend feminist, succesvol schrijver en gedreven journalist.

Want hard werken kon ze. Al jong hield ze trouw dagboeken bij en schreef ze verhalen. Aan het eind van de middelbare school probeerde ze werk gepubliceerd te krijgen bij uitgeverij Querido. Dat mislukte, maar in 1972 al kreeg ze haar eerste vaste baan als 18-jarige: leerling-journalist bij weekblad Panorama. Mocht ze reportages gaan maken. Panorama was een mannenblad. Met veel blote borsten. En zij was de eerste vrouw op de redactie. Renate leerde er schrijven voor een groot publiek, kreeg waardering van haar leidinggevenden. En leerde zich staande te houden in een mannenwereld, met humor en lef. En een grote mond.

‘Opeens lopen er dan personages in mijn hoofd rond die elkaar het leven zuur maken of met iets in het reine moeten komen, die hopen en vrezen en vrijen en vechten’
Uit: een van haar columns voor Zin Magazine

Moeiteloze combinatie

Het was bij Panorama dat ze radicaliseerde, zei ze zelf. Sinds 1972 groeide Renate uit tot fel feminist. “Ik kon zo in de trein van het feminisme stappen, stond als het ware op het gelukkigste moment in de geschiedenis op het perron.” Ze raakte compleet in de ban van de vrouwenstrijd en trok hard, soms choquerend, van leer tegen wat zij als onrecht ervaarde: de ongelijkheid tussen de seksen, seksueel misbruik, het slankheidsideaal en nog heel veel meer. Bijzonder was hoe ze verschillende werelden moeiteloos wist te combineren: haar journalistieke werk, producties voor zowel tijdschrift Viva als Opzij, en haar schrijverschap. In een van haar columns voor Zin Magazine schreef ze over dat laatste: “Na dertig boeken beschik ik natuurlijk wel over technische vaardigheden, zoals een timmerman ook weet dat een tafeltje gaat wiebelen als je de poten ervan ongelijk afzaagt. Maar hoe het kán dat je begint met niks en eindigt met driehonderd pagina’s, dat is ook mij nog altijd een raadsel.” Ze is over haar talent altijd bescheiden gebleven.

Alle 10 goed

Wij van Zin kijken dankbaar én vrolijk terug op de jarenlange fijne samenwerking met – vinden wij – ’s lands meest toegankelijke, strijdbare én o zo geestige schrijfster. Dus bundelden wij 10 van haar scherpste, tijdloze Zincolumns opdat wij niet vergeten. Nieuwsgierig? Je vindt ze in de app Mijn Magazines.

Biografie: Altijd te paard

Iris Pronk schreef het boek waarvan Renate nooit wilde dat het er zou komen. Ze zat er niet op te wachten dat iemand in haar leven zou gaan wroeten en ontkende altijd dat haar werk autobiografisch was. Maar Renates weduwnaar Maarten de Boer benaderde Pronk; hij wilde dat Renates werk zou voortleven. Nu ligt er een dikke, meeslepend geschreven biografie. Altijd te paard gaat over het strijdbare leven van Renate Dorrestein: haar woede en humor. Maar ook over de belangrijke terugkerende thema’s in haar werk: gevangenschap van het gezin, het juk van het moederschap, familiegeheimen en de grote loyaliteit van kinderen aan hun ouders. Al lezend over ouders in een ongelukkig huwelijk, een moeder aan de tranquilizers en een vader aan de drank, krijgt haar omvangrijke oeuvre (eindelijk) meer betekenis.

(Querido, € 34,99)

Renate Dorrestein (1954-2018) werd geboren in Amsterdam en groeide op in Amstelveen. Na het gymnasium begon ze haar loopbaan in de journalistiek bij weekblad Panorama. Daarnaast schreef ze sinds haar debuut in 1983 elk jaar een boek. Ze groeide uit tot een van de spraakmakendste feministen en schrijvers van Nederland en was een van de weinige Nederlandse auteurs die in de jaren 90 van haar werk kon leven. Als overtuigd feminist schreef ze voor tijdschrift Opzij en streed ze tegen mannelijke privileges, de gemakzucht van de getrouwde vrouw (‘theemuts’), het slankheidsideaal, seksueel misbruik, seksisme in de literaire kritiek en de patriarchale medische wereld. Ze schreef een veelzijdig oeuvre, met vrouwen in de hoofdrol: van feministische romans tot duistere, soms boosaardige sprookjes, geïnspireerd op de gothic novel, waarin haar personages de meest gruwelijke dingen overkomen. Woede, humor en maatschappelijke betrokkenheid vormen een vast trio in haar hele oeuvre.