Molen van papier
Een nieuwe column van woordkunstenaar Stef Bos
Stef Bos (1961) is singer-songwriter en woordkunstenaar. In Zin schrijft hij over zijn leven als muzikant en als echtgenoot en vader. In zijn column Molen van papier beseft hij dat het geen slechte les is om eens aan de andere kant van de werkelijkheid te staan.
Vaak is mij gevraagd waarom ik voor een deel in Zuid-Afrika woon. De meeste mensen suggereren dat dat te maken heeft met het klimaat en de schoonheid van het land. Het antwoord is anders. Ik ben getrouwd met een Zuid-Afrikaanse vrouw en we wilden zo lang als mogelijk onze kinderen in twee culturen laten opgroeien. Zodat ze hun moedertalen leren spreken en de afkomst van hun ouders leren kennen. Waardoor ze zichzelf later hopelijk ook een beetje beter in kaart kunnen brengen.
We hebben dus geen idylle gezocht want hoe mediterraan aangenaam het klimaat ook is: de sociaaleconomische werkelijkheid is genadeloos. Ik hoorde laatst dat Zuid-Afrika bovenaan de lijst staat van landen met het grootste verschil tussen arm en rijk. Dat zie je elke ochtend ook in de wandeling naar de school van de kinderen. Het aantal daklozen is ontstellend groot en het aantal wanhopige bedelaars dat aan de deur belt niet te tellen. Je krijgt de werkelijkheid van de onderkant van de samenleving recht in je gezicht als je je ogen niet sluit en vreemd genoeg ben ik blij dat onze kinderen dat van jongs af aan hebben ervaren. Het doet iets met je als 8-jarige wanneer een leeftijdgenootje in lompen gehuld met de hand geopend om hulp vraagt.
Dat beeld van armoede kan ook een gewoonte worden waar je naast leert kijken om een ongemakkelijk gevoel te vermijden. Van mijn schoonmoeder heb ik het simpele principe geleerd dat je misschien niet iedereen altijd kunt helpen door geld te geven maar dat je nooit ‘nee’ mag zeggen als mensen ‘voedsel’ vragen. Zij kende die wereld goed genoeg als maatschappelijk werkster tussen weeskinderen.
De kunst van de werkelijkheid blijven zien. Het kwam onlangs op een andere manier op mijn pad omdat ik al vijftien jaar probeer een permanente verblijfsvergunning te krijgen. Dat zou op zich niet moeilijk moeten zijn omdat ik getrouwd ben met een Zuid-Afrikaanse en mijn drie kinderen er geboren zijn, en dus ook die nationaliteit hebben. Niets is minder waar. Ik loop al anderhalve decade vast in een overheidssysteem dat behoorlijk disfunctioneert en dat is nog zacht uitgedrukt. Instanties waar je soms een dag in de rij moet staan en dan eindigt bij iemand achter een balie die onmachtig is om je te helpen en het soms ook niet wil. De liefde tussen land en individu is niet altijd wederzijds. Toen ik iemand achter de balie een keer wees op iets dat niet klopte in de behandeling van mijn aanvraag, was het antwoord met vlammende ogen: “You don’t rule this country anymore.”
Haar duidelijk maken dat ik geen deel was van hun geschiedenis had geen zin. Daar stond ik met mijn mond vol tanden. Vervolgens maakte zij mij subtiel duidelijk dat ik niet over de juiste huidskleur beschikte. Ik wist niet meer hoe ik het had maar besefte achteraf dat het geen slechte les is om eens aan de andere kant van de werkelijkheid te staan. Terecht te komen in een papiermolen waar het woord ‘menselijkheid’ niet bestaat. Een soort omgekeerde apartheid gewaar te worden. Ik heb er vaak gestaan als Kaaskop tussen andere vaak minder fortuinlijke gelukszoekers uit Somalië, Zimbabwe en Congo. Hoorde hun verhalen en besefte daar hoe absurd het is dat ons bestaansrecht soms van een stukje papier afhangt. Ik ben geen pleitbezorger van open grenzen maar het zou wel een goed idee zijn voor elk van ons om eens kort te verkeren in die situatie van onmacht. Het maakt een mens nederig en dwingt je om genuanceerder te denken.
Nooit meer Stef misssen?
Stef Bos (1961) is singer-songwriter en woordkunstenaar. In Zin schrijft hij over zijn leven als muzikant en als echtgenoot en vader. Stef is getrouwd met de Zuid-Afrikaanse kunstenares Varenka Paschke. Samen hebben ze drie kinderen: zoon Kolya (15) en dochters Lorelei (13) en Vonkie (8). Ze wonen afwisselend in Zuid-Afrika en in Vlaanderen. Stef toert dit voorjaar door Nederland en België met de nieuwe tourTijd om stil te staan gebaseerd op zijn nieuwe cd Kaartenhuis.
Nooit meer een column van Stef missen?
Met deze aanbieding lees je Zin wel erg voordelig.
