Tanja Jess
‘Ineens was ik niet meer de persoon die alles wel fikste thuis’
Ze had ‘mistwolken’ in haar hoofd, sliep slecht en was somber. En dan hebben we het nog niet eens over al die andere overgangsklachten. Actrice en presentatrice Tanja Jess (1967) schreef er openhartig en informatief over in haar boek Kaarten op tafel. “Door de overgangsklachten was ik mezelf niet meer.”
Tanja sjeest naar de slaapkamer om te bellen voor ons gesprek. Een kleine tien minuten later, want ze is druk, druk, druk en zit in het staartje van een verbouwing. Labradoodle Pippa krabt aan de deur. “Ze volgt me overal.” Beneden raast de robotstofzuiger over de lichte gietvloer, die net is gelegd in de aanbouw van hun huis. Een cadeautje voor Vaderdag aan haar partner zanger en acteur Charly Luske (1978). “Op Vader- en Moederdag geven we elkaar vaak huishoudelijke apparatuur. Handig zo’n robot, want we zijn niet zo van het stofzuigen en dweilen.” Tijdens de verbouwing verkaste het gezin, met dochter Alice (22), zoon Bobby (17), en naast Pippa de twee Ragdollkatten Vanilla Ice en Denji, de afgelopen maanden wat vaker naar hun vakantiehuisje met uitzicht over de weilanden in Noord-Holland. De zomer is Tanja daar minder vaak te vinden.
Ze heeft opnames voor het tweede seizoen van de tv-serie Haantjes met onder meer Waldemar Torenstra, Jeroen Spitzenberger en Jennifer Hoffman. “Ik ben blij met deze mooie rol, meer mag ik er helaas nog niet over vertellen.” In hun vakantiehuisje heeft ze vele interviews gehouden met artsen, en andere deskundigen op het gebied van de overgang. Regelmatig zat ze in haar eentje tot diep in de nacht te schrijven aan haar nieuwe boek en naslagwerk Kaarten op tafel, naar de gelijknamige podcast die ze deels ook in diezelfde vakantiesfeer heeft opgenomen. Een prachtige plek om je focus helder te houden, verklaart ze lachend. “In het polderlandschap is nauwelijks afleiding. Zo kon ik ongestoord researchen en schrijven. En ook heel fijn: de helende werking van de natuur is op die plek fysiek voelbaar.”
Portie overgangsklachten
De overgang, het houdt ons vijftigplussers allemaal bezig, maar praten doen we er nog steeds niet zoveel over. Met ‘het hoort er nu eenmaal bij’ wordt de menopauze afgedaan en geaccepteerd. De een gaat er makkelijk doorheen, de ander heeft jarenlang last van opvliegers, vaginale droogheid, gewrichtsklachten, hartkloppingen, niet goed kunnen slapen, zweet zich een ongeluk en barst van het ene op andere moment in janken of woede uit. Sommige vrouwen worden somber, lusteloos en depressief, en herkennen zichzelf niet meer. Ze weten niet altijd waar die klachten vandaan komen, stelt Tanja. En de huisarts? “Die denkt ook niet altijd een, twee, drie aan de overgang.” Ook zij kreeg haar portie stevige overgangsklachten, zo’n acht jaar geleden. “’Waar kan ik terecht met mijn klachten?’ was vooral een vraag die mij destijds bezighield.”
Hoe kwam jij erachter dat je in de overgang zat?
“Ik had een pre-scan laten doen en de arts suggereerde te stoppen met de pil, omdat ik intussen 49 was. Nadat ik stopte, menstrueerde ik al niet meer en werd ik overvallen door heftige overgangsklachten. Naast alle bekende klachten had ik ook last van somberheid en een vitamine-D-tekort. Ik had geeneens zin om mijn 50ste verjaardag te vieren. Schiet mij maar lek, dacht ik. Ik was hartstikke moe. Geen enkele arts knoopte de eindjes aan elkaar, maar mijn gemoedstoestand bleek toch écht aan de overgang te wijten. Ik was mezelf niet meer.”
En daar wilde je vanaf….
“Ja! Doordat ik het programma Altijd jong heb gepresenteerd, wist ik van het bestaan van bio-identieke hormonen af. Nederland is altijd terughoudend geweest in het voorschrijven van hormonen (oestrogeen en/of progesteron, red.) tijdens de overgang, en ik zette daar mijn vraagtekens bij. Een huisarts schrijft wel zonder blikken of blozen de pil – met synthetische hormonen – voor aan een 15-jarige, maar over een hele lage dosis bio-identieke hormonen voor een veertigplusvrouw die ongelooflijk last van overgangsklachten heeft, wordt door artsen nog weleens moeilijk gedaan. Het is inderdaad zo dat hormoontherapie lange tijd omstreden was, door een wat mij betreft achterhaald en verkeerd geïnterpreteerd onderzoek van de Womens Health Initiative in 2002. De conclusie werd getrokken dat hormoontherapie borstkanker zou kunnen veroorzaken. Dus trapte begin deze eeuw iedereen massaal op de rem. De huisarts die ik destijds had, een vrouw van 40+, stond er op zich wel voor open, maar had nog nooit van bio-identieke hormonen gehoord.
En zo startte mijn zoektocht naar iemand die me die hormonen wél kon voorschrijven en me goed kon begeleiden. Ik ben bij een overgangsconsulent geweest die me wees op een gezonde leefstijl en voedingssupplementen, maar die mag helaas ook geen hormonen voorschrijven. Dus toen ben ik gaan googelen, googelen en googelen. Ik heb uren achter mijn laptop gezeten. Uiteindelijk vond ik een vrouwenkliniek met een gynaecoloog die verstand had van hormoontherapie. Overigens wordt dat via een vrouwenkliniek maar deels vergoed door de zorgverzekering. Op de een of andere manier zijn vrouwen nog steeds de sluitpost in de zorg. Toen ik die bio-identieke hormonen eindelijk kreeg, ging de zon in mijn leven weer een beetje schijnen: nachtelijke opvliegers en het onbehaaglijke angstgevoel waren bijna meteen weg. En doordat ik beter sliep, verdwenen ook geleidelijk de vermoeidheid, prikkelbaarheid en brainfog.”
Waren ze thuis blij met die verandering?
“Zeker! Als je in de overgang bent, zorgt dat onvermijdelijk voor meer clashes met je partner en kinderen. Alice en Bobby zaten ook nog eens in de puberteit. Dat is een behoorlijke uitdaging. Het is belangrijk dat iedereen om je heen weet wat er speelt. Het is goed als je het gedrag van een puber met een korrel zout neemt, en zo werkt dat ook als je in de overgang zit. Als je dan flipt om iets, kunnen zij er ook milder naar kijken. Zo kun je er met elkaar beter mee omgaan. Ik ben er van overtuigd dat er een relatie is tussen de overgang en de vele echtscheidingen in die periode. De overgang….
Verder lezen?
Lees het vervolg van het interview met Tanja Jess in Zin 10. Nu in de winkel. Of bestel em hier online.
N T E R V I E W : R E D A C T I E Z I N
B E E L D : J A S P E R Z W A R T J E S |
