De meeste vrouwen kunnen zich de geboorte van hun borsten nog goed herinneren. Voor de een was het een feestje. Anderen waren minder gelukkig met die twee erwtjes op een plankje. En sommigen waren misschien teleurgesteld omdat hun tienerborsten niet leken op de pronte voorbumpers van Barbie. Borsten spelen een grote rol in het leven van iedere vrouw. En dat blijven ze doen.
Borsten worden bezongen, betast, bekeken, bewonderd, bekritiseerd, besproken en bepoteld. Zij zijn de kroonjuwelen van de vrouw. Filosoof/antropoloog Jenny Slatman noemt ze ‘de dagelijkse en tastbare betekenisgever van de vrouwelijkheid van een vrouw’. Het is ook het meest zichtbare bewijs daarvan. Maar ze zijn niet zoals andere lichaamsdelen. Borsten waren er niet al vanaf de geboorte, zoals armen en benen. Bovendien veranderen zij tijdens het leven veelvuldig van rol, terwijl een arm en een been al die tijd dezelfde functie houden. Op jonge leeftijd worden ze vooral geassocieerd met vruchtbaarheid, schoonheid, liefde en seks.
Maar ook met porno en verleidingskunst. En met strijdbaarheid – denk aan de Dolle Mina’s uit de jaren 70. Na de zwangerschap fungeren borsten ineens als voedsters en worden het melkfabriekjes. In plaats van kwijlende mannen genieten nu kwijlende baby’s van de vrouwen- borst. En na het 50ste levensjaar moeten ze regelmatig worden onderzocht omdat ze ook je moordenaars kunnen worden.
Onteigend gebied
Al die verschillende rollen die borsten in de buitenwereld spelen – van seksueel lokmiddel tot medisch object – kunnen ertoe leiden dat vrouwen zich niet meer Baas over hun eigen Borsten voelen. Behalve van mannen, artsen en baby’s zijn borsten ook van filmmakers, kunstenaars, fotografen, modeontwerpers en de porno-industrie. Zo kunnen vrouwen vervreemd raken van hun borsten. “Borsten zijn onteigend gebied,” zegt borstspecialist Claudia van het Kaar (1971). “Vrouwen zien hun borsten door de ogen van anderen.
Zijn enorm kritisch: ze mogen niet hangen, niet te groot maar ook niet te klein zijn, de tepels moeten niet te priemend zijn. En zelfs als hun borsten aan al die voorwaarden voldoen, zijn vrouwen vaak nóg niet tevreden. Door alle eisen en normen van buitenaf voelen je borsten niet als iets van jezelf. We reduceren ze tot object. Gevolg is dat veel vrouwen daardoor geen band of verbinding meer voelen met hun borsten.” Dat geldt zeker ook voor oudere vrouwen: zij moeten wennen aan hun ouder worden- de borsten en de veranderingen die daarmee gepaard gaan.
Behalve op het verhelpen van fysieke klachten als pijnlijke borsten zijn Claudia’s behandelingen er ook op gericht vrouwen hun borsten van binnenuit te laten voelen in plaats van ze met de blik vanbuiten te beoordelen. Zodat ze zich realiseren dat er een hele wereld achter de boezem schuilt: een fantastische, boeiende, helende en fascinerende wereld. “Ik laat ze een reis in hun borsten maken. Dat klinkt misschien vaag, maar het levert heel concrete inzichten op. Met visualisatie en meditatie maken mijn cliënten nader kennis met hun borsten. Heel feitelijk: waaruit bestaat het borstweefsel eigenlijk? De meesten weten dat niet. Vervolgens dalen we dieper de wereld van de buste in. Borsten zijn namelijk niet zomaar lichaamsdelen; het zijn gevoelige contactorganen.
Ze zijn zacht en warm, maar ook voedend en opwindend. Ze koesteren en bieden veiligheid. Die energie ademen we uit. Tegelijkertijd fungeren borsten ook als grote antennes en pikken ze signalen en informatie van buitenaf op. Gif en afvalstoffen die het lichaam niet kan verwerken worden opgeslagen in het vetweefsel van de bor- sten. Maar ook informatie over nare ervaringen infiltreert de boezem.” Met verschillende technieken – deels manueel, deels psychologisch – laat Claudia haar cliënten weer contact maken met hun vervreemde borsten. Met resultaat: “Ik had een trauma vanwege mijn kleine borsten. Maar al na de tweede behandeling kon ik ze als ‘mooi’ ervaren,” aldus een cliënte (1959). Laatste vraag aan Claudia: Zou zij ooit iets laten veranderen aan haar eigen borsten? “Hell no!”
‘Veel vrouwen voelen geen band of verbinding meer met hun borsten. Dat geldt zeker ook voor oudere vrouwen’
Size matters
Twee erwtjes op een plankje of flinke bollen. Dat de maat uitmaakt, blijkt alleen al uit het feit dat er tientallen synoniemen bestaan voor grote borsten, maar bijna niks voor kleintjes. Met ‘size matters’ wordt meestal dan ook niet ‘small’ bedoeld maar op z’n minst medium of – liever – large. Vooral mannen hebben een voorkeur voor groot, blijkt uit verschillende onderzoeken. Zo kregen goed bedeelde serveersters meer fooi dan hun minder rijkelijk toebedeelde collega’s. En een Franse actrice die twaalf avonden achter elkaar in dezelfde kleding aan de bar zat, werd aanzienlijk vaker ten dans gevraagd als ze een C-cup droeg dan met een A-cup (44 keer tegen- over 13 keer). De ideale omvang kan ook in de tijd verschillen. In de jaren 60 van de vorige eeuw was Twiggy een gevierd model.
In deze eeuw gooit de goed gevulde buste van Kim Kardashian hoge ogen. Ook borstimplantaten werden door de jaren heen steeds groter. De eerste exemplaren hadden een omvang van 100 cc, twin- tig jaar later was dat al 230 cc en tegenwoordig is boven de 300 cc geen uitzondering meer. Momenteel krijgen jaarlijks twintig- tot dertig- duizend vrouwen in Nederland borstimplantaten. Soms voor een reconstructie maar in zo’n tachtig procent van de gevallen voor een cosmetische borstvergroting.
Van fier vooruit naar hangen
In de loop der jaren verandert het uiterlijk van je borsten. Op jonge leeftijd waren ze stevig en stonden ze fier vooruit. Tijdens de zwangerschap groeiden ze soms…
TEKST: ANNE ELZINGA
Meer lezen?
Lees het vervolg van het Borstendossier in Zin 3. Nu in de winkel. Of bestel ‘em hier online.
De beste artikelen in je mailbox? Meld je aan voor de nieuwsbrief