Sarah Blom is ouderen psycholoog, voormalig mantelzorger, actrice, theatermaker en schrijver. Het verlies van haar oma aan dementie was voor Sarah, haar moeder en broers de aanleiding voor het bedenken van Psychologie in Theater.
Met hun muziektheater programma ‘Dag Mama’ hebben zij inmiddels meer dan 300.000 mensen geholpen in de omgang met dementie. In het kader van Wereld Alzheimer Dag (21 september) deelt Sarah 7 tips/handvatten voor de omgang met dementie. Ook maak je kans op vrijkaarten voor de voorstelling Dag mama, dus lees snel verder.
Omgaan met dementie? Zo doe je dat!
1) Neem gedrag niet persoonlijk
In de omgang zal je steeds meer moeten zorgen voor iemand die steeds minder terug kan geven. Iemand die je mogelijk kwetst, beledigt of uitscheldt. Neem dit niet persoonlijk en probeer zo mindful mogelijk het contact in te gaan. Adem even diep in en uit en richt je aandacht op je zintuigen. Indien je merkt dat de emotie oploopt. Zo voorkom je escalaties en schaad je jullie relatie niet onnodig.
2) Maak jouw excuus, zelfs als je niks verkeerd hebt gedaan.
Sorry zeggen is sociaal automatisch gedrag, wat in de dementie heel lang behouden blijft. Hier kun je dus veel gebruik van maken. Ook al probeer je de ander alleen maar te helpen, de mens met dementie ziet dit vaak anders. Door je excuses te maken, stel je jezelf kwetsbaar op, kom je minder bedreigend over en maak je contact vanuit gelijkwaardigheid. ‘Het spijt mij dat ik je probeerde te helpen’, ‘het spijt mij dat ik je behandel als een klein kind’, ‘het spijt mij dat ik u boos maak’ zijn mooie voorbeelden.
3) Pas je tempo aan
Mensen met dementie reageren vaak vertraagd. Dit betekent dat wij veel rustiger en langzamer moeten communiceren. Iets wat ons in de tegenwoordige tijd niet gemakkelijk afgaat. Soms is het goed om na een vraag een minuut te laten vallen om mensen de kans te geven de informatie te verwerken. Wees je er ook van bewust dat communiceren zonder woorden ook communicatie is! Onze aanwezigheid/energie doet vaak al heel veel met mensen. Laat mensen eerst hieraan wennen.
4) Jouw non verbale communicatie is heel belangrijk.
Omdat het denkvermogen van de mens met dementie steeds meer afneemt, worden mensen vaak heel gevoelig voor lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemgeluid. Straal dus zoveel mogelijk rust en vertrouwen uit. Met een vriendelijk gelaat.
5) Pas zoveel mogelijk ‘verwoordtechnieken’ toe in het contact
Door iemands woorden of diens onderliggende boodschap te herhalen, voelen mensen zich gehoord en gezien. Dit werkt enorm kalmerend en verbindend. Zegt iemand bijvoorbeeld ‘Ik word de hele dag bestolen ‘, dan kun je zeggen, ‘Je hebt het gevoel dat je hier niemand kunt vertrouwen’. Ga er vooral niet tegenin, dit roept enkel weerstand op. En voedt bijvoorbeeld de achterdocht.
6) Bied iemand keuzes aan
Mensen met dementie verliezen steeds meer de regie over hun leven. Daarom is het heel belangrijk zoveel mogelijk kleine keuzemomenten in te bouwen ‘Wil je douchen met warm of lauw warm water?’ ‘Wil je een glaasje melk voor of na het doucen’ of bij de pedicure ‘Wil je beginnen met de linker of de rechtervoet’.
7) Wek vertrouwen op.
Laat iemand iets doen waarvan je weet dat hij het kan. Vraag bijvoorbeeld aan het begin van een contactmoment of iemand jouw kop koffie even wil aanreiken of vraag hem of haar met de hand even de voet aan te raken ‘Oh wow, u bent nog soepel, dat gaat u goed af’. Of vraag hulp bij een (fictief) probleem ‘wat zou u doen, ik vind het lastig. Heeft u advies voor mij?’ Zo versterk je iemands eigenwaarde.
Dag mama
Vandaag op Wereld Alzheimer Dag (21 september) speelt Psychologie in Theater een bijzondere show voor een uitverkochte Schouwburg in Amstelveen. Lees snel verder als je kans wil maken voor vrijkaarten op een andere dag.
‘Dag Mama’ en ‘Dag Mama 2’ zijn ontroerende en herkenbare muziektheatervoorstellingen geschreven en worden uitgevoerd door (ouderen)psychologen en voormalig mantelzorgers. De voorstelling biedt waardevolle inzichten en praktische lessen die naasten en betrokkenen helpen bij het begrijpen en omgaan met dementie. De centrale vraag van de voorstellingen luidt: “Hoe kan je nog een mooie tijd beleven met een naaste met dementie?”
Bekijk de trailer
Win met Zin
We mogen 3×2 kaarten weggeven voor Dag Mama. De winnaars kunnen dan contact opnemen met het team van Psychologie in Theater om een datum te kiezen (op basis van beschikbaarheid, want enkele shows zijn al uitverkocht). Kans maken? Deel je gegevens in onderstaand winformulier en wie weet. Meedoen kan t/m 27 september.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Atie zegt
Mijn partner is opgenomen in een Verpleeghuis. Gisteravond heb ik de voorstelling Dag Mama gezien. Vooral na de pauze vond ik het heel leerzaam. Ik zou graag Dag Mama2 ook zien, vooral om de handvatten te krijgen voor het contact maken met de dementerende medemens.
J.M. Elferink Elschot zegt
Mijn 2 broers en mn zwager zijn aan het dementeren. Het zou fijn zijn om de voorstelling te zien met mn zus.
Mel81 zegt
Ik werk in het speciaal onderwijs en heb te maken met gezinnen waarbij een kind een beperking heeft. Dit heeft veel invloed op het hele reilen en zeilen van het hele gezin. Door het boek van Valentijn de Heer krijg ik een kijkje in het leven van een brusje (brusje wordt gebruikt voor de broertjes en zusjes van kinderen met een beperking). Eigenlijk draait bijna alles om het kind dat zorg nodig heeft, maar de rol van een brusje is zeker ook belangrijk. Fantastisch dat Valentijn vanuit dat perspectief een roman heeft geschreven! Ik ben heel benieuwd.
Ingrid de Jong zegt
Voor mijn zusje die heeft een vader en schoonmoeder met alzheimer.
Hanne Nelissen zegt
Graag zou ik naar de voorstelling gaan,om handvaten op te doen om met dementerende mensen om te gaan.Om ze vooral in hun waarde te laten.
Petra Bronkhorst zegt
Ik ben vaak verdrietig om te zien hoe mijn vaders reactie is, het kan zo verschillend zijn , terwijl ik bijna alles voor hem regel!! Ik ben tenslotte ook al 65 jaar en dan valt het mij best zwaar ! Zou er graag meer over willen weten en horen
Ellen Minis zegt
Mijn moeder heeft de diagnose dementie in april gekregen. Ik zou graag met mijn zus willen gaan om meer inzicht in het ziektebeeld te krijgen en tips te krijgen hoe we hier goed mee om kunnen gaan. Het lijkt mij een mooie waardevolle voorstelling.
Trude Meijnhardt zegt
Als partner van een man die dementerend is, past het wel bij mij om twee kaarten te winnen…
Marga Ravelli zegt
De vriendin van mijn schoonzus is dementerende. Als vriendin met de dochter van vriendin gun ik hen met heel mijn hart deze voorstelling. Ik heb hem gezien, zo waardevol en leerzaam.