Leer beleggen in 7 stappen

Beleggen. Klinkt als: spannend en ver-van-mijn-bed. Maar óók als: lekker lucratief – en vies van een beetje geld is niemand. Ook een gokje wagen? Iedereen kan het, zolang je er maar de tijd voor neemt.

Er zijn twee redenen om te beleggen: voor de fun, zoals Gerrit van Dijk (zie: Uit de praktijk), of voor de lange termijn: om vermogen voor later op te bouwen. De ene variant is niet beter of slechter dan de ander maar het zijn wel volstrekt andere bezigheden. Wat Gerrit doet, is eigenlijk speculeren: hij koopt geen aandelen om er lange tijd in te blijven zitten maar om er – zoals het een handelaar betaamt – snel winst mee te kunnen maken. Veel mensen hebben daar een leuke hobby aan maar het heeft eigenlijk niet zoveel met beleggen te maken. Daar is de beurs op korte termijn te grillig en onvoorspelbaar voor. De meeste mensen die beleggen doen dat voor langere tijd en met een specifiek doel. Dat kan je pensioen zijn maar ook een wereldreis, de studie van de (klein)kinderen, of een leuke jaarlijkse aanvulling op je inkomen.

Stap 1: Weet waarom je wil beleggen

Ja, de spaarrente is heel laag. Maar beleggen is geen toverformule waardoor je ineens meer rente op je spaargeld krijgt. Wie gaat beleggen, stelt zijn geld bloot aan risico, of dat nu klein of groot is. Als je spaargeld vooral dient als buffer voor onvoorziene uitgaven, wil je waarschijnlijk niet dat dat spaarpotje heel erg in waarde schommelt. Als je het daarentegen pas over langere tijd weer nodig hebt, is het al minder bezwaarlijk dat de waarde wat fluctueert door de tijd. Zolang het op den duur maar groeit. Kortom, je moet goede redenen hebben om te beleggen, en die redenen bepalen voor een groot deel hoeveel, hoe lang en hoe risicovol je wilt of kunt beleggen. Wat je ook doet, onthoud in elk geval deze ijzeren regel: meer rendement betekent meer risico. Hoe hoger het voorgespiegelde rendement, hoe hoger het risico dat je geld minder waard wordt – of zelfs dat je het kwijtraakt. Soms is dat evident – iedereen weet dat aandelenkoersen kunnen stijgen en dalen – maar soms zitten die risico’s in kleinere hoekjes. Als je niet snapt waar het risico zit, of als je denkt dat je het niet aankunt: niet doen.

Stap 2: Beleg gedurende een langere periode

Als je belegt voor een langere periode kun je gelukkig wél meer risico aan, want kortetermijnschommelingen hebben op de lange duur minder impact. Tijd is misschien wel de belangrijkste factor voor een belegger. Wie elke maand 100 euro belegt en dat tien jaar volhoudt, houdt daar bij een rendement van 6% aan het eind zo’n 17.000 euro aan over. Als je dat 12 jaar lang doet, is de eindstand 22.000 euro. Dus door 2400 euro extra (twee jaar lang 100 euro per maand) te investeren, verdien je in twee jaar tijd bijna 5000 euro meer. Niet iedereen hééft die tijd – of het geduld. Dan is het misschien niet verstandig om te beleggen. “Drie jaar is vaak een te korte periode voor een serieuze belegging,” zegt Bart Spronk van vergelijkingssite Beleggingsmatch.nl. “Een goede beleggingshorizon is over het algemeen minimaal vijf jaar, liever nog langer. Dan kun je eventuele schommelingen van de beurs opvangen.”

Stap 3: Ga niet speculeren

De grootste brokkenmakers onder de beleggers zijn degenen die ‘zeker weten’ dat een aandeel, of de AEX, of de goudprijs gaat stijgen of dalen en daar vol op inzetten. Daar kun je een keer gelijk in krijgen, maar in de praktijk is bijna niemand slimmer dan Mister Market, zoals de wispelturige beurs door handelaren wordt genoemd. Wie volledig inzet op een stijging of daling op een bepaald moment is aan het speculeren, niet aan het beleggen. Dat mag, want wat is het leuk als je gelijk krijgt. Maar maak niet de fout om je eigen mening als enige waarheid te beschouwen, want de markt straft je onherroepelijk af.

Stap 4: Spreid het risico zoveel mogelijk

Maar waar moet je dan in beleggen als je niet kunt voorspellen wat het goed gaat doen? De oplossing heet spreiding. Kies niet alleen voor Nederlandse aandelen maar zoek ook wereldwijde fondsen. En als je beursdalingen vreest, beleg dan niet alleen in aandelen maar ook in obligaties. De truc van spreiding is om beleggingen te selecteren die verschillend reageren in slechte tijden. Als Azië in recessie is, zullen Europese aandelen daar minder last van hebben. En als olieaandelen dalen door de lage olieprijs, kunnen technologiebedrijven het nog steeds goed doen. De makkelijkste manier om te spreiden is om beleggingsfondsen of indextrackers te kopen, waar die spreiding al in is aangebracht.

Stap 5: Ga oefenen, koop een fonds

Vind je beleggen eng? Begin dan eens in het klein. Corné van Zeijl, professioneel belegger en bekend beurscommentator, geeft beginners de tip om gewoon maar eens een aandelenfonds te kopen. “Kijk hoe je daarmee omgaat. Ga je de hele dag naar je portefeuille zitten kijken of juist niet? Als je een langetermijnbelegger bent en je ligt na een week al nachten wakker omdat je portefeuille op -3% staat, dan moet je je afvragen of dit wel iets voor jou is.” Er is dan overigens nog geen man overboord, er zijn namelijk genoeg mogelijkheden om je beleggingen uit te besteden.

Stap 6: Negeer de beurs, kijk naar je doel

Er is geen grotere afleiding voor beleggers dan de beurs,” aldus John Bogle, oprichter van een van de grootste beleggingsfirma’s in de wereld. Wie naar de beurskoersen kijkt wordt continu heen en weer geslingerd tussen angst (help, de koersen dalen, ik moet uitstappen!) en hebzucht (de koersen stijgen, ik wil meedoen!). Als je door die emoties wordt geleid koop je steevast op het hoogste punt en verkoop je op het laagste punt. Daarom doe je er beter aan er niet te vaak naar te kijken. En wanneer je dat wel doet, is maar één vraag echt belangrijk: zijn de beleggingen nog in lijn met het doel dat je wilt bereiken? Zo kan het slim zijn om wat risico af te bouwen naarmate de resterende tijd korter is. Als er nog maar twee of drie jaar te gaan zijn, heb je weinig tijd om nog te herstellen van een crash als die morgen plaatsvindt. Dan kun je beter wat zekerheid inbouwen door veiliger beleggingen te kiezen.

Stap 7: Have fun, laat het los

Plezierbeleggers als Gerrit van Dijk, die geen specifieke doelen nastreven, hoeven dat natuurlijk niet echt in de gaten te houden. Wie zoals hij op de korte termijn belegt, zal misschien wat vaker checken hoe het ervoor staat. Maar zelfs dát type belegger doet er goed aan het niet té vaak te doen. Paniekerig aan- of verkopen is zelden slim. Het lukt Gerrit prima om die verleiding te weerstaan. “Nee, ik kijk maar af en toe naar de beurs. Voor mijn bedrijf zijn valutakoersen belangrijker dan aandelenkoersen. Daar kijk ik liever naar.”

Uit de prakijk

Gerrit van Dijk (1956) heeft een goedlopende groothandel in bloemen en planten. Een tijdje terug kocht hij weer eens een paar aandelen. Een impulsaankoop, geeft hij toe.

Gerrit: “Ik heb jaren geleden op aanraden van een adviseur een aandelenportefeuille aangeschaft. Het aandeel Ahold was op zeker moment flink gestegen. Ik kom uit de handel en als ik iets met winst kan verkopen, doe ik dat. Mijn adviseur was daar tegen. Het was een ‘langetermijnportefeuille’, zei hij. Toen dacht ik: dit is eigenlijk belachelijk. Het is míjn geld en ik betaal veel geld voor advies dat ik eigenlijk niet wil. Ik heb hem gebeld en gezegd: verkoop alles maar. Daarna is de beurs ingestort – soms heb je gewoon geluk. Een poosje geleden dacht ik: laat ik het weer eens proberen. Ik heb een rekening geopend bij DeGiro.nl, omdat je daar binnen een half uur kunt gaan handelen zonder papierwinkel. Ik hoorde goede dingen over Royal Dutch Shell, een aandeel dat goed dividend uitbetaalt. Ik heb het gekocht en stond op een gegeven moment op een mooie winst. Toen ik wilde verkopen, kon ik de verkoopknop niet vinden. Later wel hoor, maar toen was veel van die winst alweer weg. Nu laat ik het maar lekker staan. Ik zie wel. Beleggen is voor mij vooral een spel, ik doe het niet voor mijn pensioen. In mijn bedrijf gaat het vooral om kopen en verkopen, eigenlijk speel je op de beurs hetzelfde spelletje.”

Hoe begin ik?

Op internet wemelt het van de beleggingsinfo en -tips. Maar pas op: er zitten veel sites tussen die als enige missie hebben je zo snel mogelijk te verleiden tot de aankoop van producten. Vier goede startpunten:

• Op Afm.nl vind je een uitgebreid hoofdstuk over beleggen met eenvoudige checklists en uitleg. Ook kun je er een kennistest doen.
• Op IEXGeld.nl (tab ‘beleggen’) word je stapsgewijs door het proces van beginnen met beleggen geleid. Van de keuze zelf beleggen of laten beleggen tot het zelf inrichten van een portefeuille. Wanneer je weet of je zelf wilt gaan beleggen of het wilt uitbesteden, komt de vraag: bij welke partij kan ik terecht?
• Beleggingsmatch.nl is een onafhankelijke vergelijkingssite die zowel handelsplatforms (als Binck en DeGiro) als vermogensbeheerders en adviesdiensten vergelijkt.
• Sparen, beleggen of aflossen? Rond die vraag is het Nibud.startpuntgeldzaken.nl opgezet.

Tekst: Pieter Kort | Beeld: Hollandse Hoogte. m.m.v. Bureauboelens.nl