Geschiedenis is weten waar je moet kijken

Marita Mathijsen weet dat, en ze laat het ons graag zien.

Zin 25 februari 2018

Marita Mathijsen (1944) is emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde en toonaangevend binnen haar vakgebied, de 19de-eeuwse literatuur. Eerder dit jaar verscheen haar langverwachte biografie over Jacob van Lennep. Een bezielde schavuit werd boek van de maand bij De Wereld Draait Door. Rick de Leeuw heeft een gesprek over seks, hypocrisie, diepe vriendschap en de eenhandige zonde.

Schandalen & machtsverhoudingen

Een gesprek met Marita komt vroeg of laat op haar favoriete tijdvak. En meestal vroeger dan laat. Vol vuur vertelt ze over de complexe samenleving die Nederland was in de 19de eeuw, waarin de dubbele moraal in elke vezel van de maatschappij verweven zat. En over haar held, Jacob van Lennep, en de diepe vriendschap die hij onderhield met Gerrit van de Linde, de dichter die beroemd werd als De Schoolmeester.

“Als student stuitte ik tijdens het schrijven van mijn scriptie op de brieven die Van de Linde vanuit Engeland aan zijn steun en toeverlaat Van Lennep schreef. Schitterend materiaal. Van de Linde was in zekere zin slachtoffer geworden van de dubbele moraal, al maakte hij er in zijn jonge jaren ook maar al te graag gebruik van. In Leiden, waar hij theologie studeerde, had hij een kind verwekt bij een meisje uit de lagere kringen. Dat werd meer als een bedrijfsongeval gezien, daar kraaide eigenlijk geen haan naar. Dat kindje is, vergezeld van een zak geld, in stilte ondergebracht bij een pleeggezin. Zo werd dat in die dagen opgelost. Maar toen Van de Linde vervolgens de vrouw van een van zijn hoogleraren bezwangerde, was dat van een geheel andere orde. De trots van de hoogleraar was gekrenkt en Van de Linde heeft daar zwaar voor moeten boeten. Halsoverkop is hij naar Londen gevlucht, met achterlating van alles wat hem hier dierbaar was.”