De Walk of Grief op Terschelling

Haar Walk of Grief staat in het teken van haar vader Han. Hij overleed op 51-jarige leeftijd, afgelopen september precies twintig jaar geleden. Dat voelt als een leven geleden, maar voor journalist Simone Vos (1989) ook vaak nog als de dag van gister. Zo gaat dat met rouw. Ze gaat wandelen voor meer ademruimte.

12:40 uur. De sneldienst van Harlingen naar Terschelling vertrekt. Mijn rugzak is gevuld met wandelkleding, snacks voor onderweg en genoeg water. De veters van mijn wandelschoenen zijn strak gestrikt. Het vaste land verdwijnt uit zicht. In vijftig minuten ben ik op Terschelling, mijn bestemming voor de komende vijf dagen.

Ik ga wandelen én rouwen: de Walk of Grief lopen. 75 kilometer over het eiland struinen, met mijn eigen gedachten en gevoelens. Van West-Terschelling (waar de boot aankomt) tot aan Oosterend, en van daar terug naar het eerste dorp. Waarom is wandelen helpend bij rouw en verlies? En wat brengt het mij, om deze tocht te maken? Die vragen schieten door mijn hoofd wanneer ik het eiland nader.

Ik wandel graag en veel, maar rouwen tijdens zo’n tocht doe ik meestal niet bewust. Nu, met de Walk of Grief, is het wel heel concreet. Ter voorbereiding op de wandeling kreeg ik een wandelbox thuisgestuurd (die bestel je online). Daarin zit een wandelgids, een potloodje, kaartje, struinkistje om spulletjes onderweg te verzamelen en een insigne. In de gids staan alle etappes uitgeschreven, met specifieke reflectiemomenten, stops om te bezinnen en teksten over het eiland.

Plek voor rouw

De bedenkers van deze Walk of Grief, Anemoon Elzinga (1971) en Arjan Berkhuysen (1969), hebben daar met zorgvuldigheid en veel anderen aan gewerkt. Op 1 maart dit jaar opende het pad officieel. Voor Anemoon en Arjan was wandelen, de natuur in, een manier om hun eigen verdriet ruimte te geven. Hun zoon Mees overleed onverwachts. Door letterlijk naar buiten te gaan, ontstond er meer bewegingsruimte.

Anemoon: “Een plek bieden waar je met je rouw welkom bent, dat wilden wij graag. Met je verlies in beweging zijn. Het gaat niet alleen over een dierbare verliezen, maar over alle vormen van rouw. Verlies van moederschap, werk, toekomst of dromen: allemaal redenen om te wandelen. We merken dat mensen elkaar hier ook ontmoeten en dat dat helpt.”

Arjan: “Wandelen in de natuur is niet alleen hoofdelijk, dat doe je met al je zintuigen en het hele lichaam. De reflectieverhalen die in de gids staan, gaan onder meer over het landschap en hoe dat een metafoor voor je eigen binnenwereld kan zijn. Vertragen, verstillen en verwonderen mogen hun tijd hebben. Ademruimte voor verdriet, dat hopen we dat deze wandeling biedt.”

Herdenken?

‘Mijn’ Walk of Grief staat in het teken van mijn vader, Han. Hij overleed twintig jaar geleden op 51-jarige leeftijd. In september was dat ‘jubileum’, als je dat zo kunt noemen. Een leven geleden, voelt het soms. Maar op andere momenten lijkt het als de dag van gister. Zou hij zo de kamer binnen kunnen wandelen.

Zo gaat dat met rouw, heb ik ondervonden in de afgelopen jaren. Er zijn dagen dat ik er nauwelijks bij stilsta dat mijn vader er niet meer is. En dan zijn er van die kleine, haast onopvallende gebeurtenissen waarop het ineens binnenknalt. Een motorijder die in de verte optrekt (hij reed motor) of de geur van lelies (bij zijn uitvaart stonden die bloemen). Ook tijdens deze tocht wisselt het verdriet zich af met momenten waarop ik geniet.

Brandaris

Eenmaal op Terschelling, sjouw ik mijn rugzak op. Doe de banden goed strak. De eerste etappe begint aan de voet van de Brandaris, de vuurtoren van Terschelling. Als je wilt, kun je hier het kaartje posten uit de wandelbox. Daarop schrijf je voor welk verlies je de tocht loopt. Ik houd mijn kaartje bij me, voel de behoefte niet zo. Voor ik start, haal ik eerst een ijsje bij De IJszee. Het meisje achter de vitrine ziet de wandelgids in mijn hand en zegt: “Ik wens je een mooie wandeling.” Mijn tocht kan niet beter beginnen.

Naar de duinen

Het is even wennen, die rugzak vol spullen op m’n rug. Ik draag letterlijk veel mee. Net als mijn rouw, die ook overal mee naar toe lijkt te gaan. Ik ga het centrum uit, richting de duinen. Vanaf het Kaapsduin, het hoogste duin van het eiland, is het uitzicht over de omgeving prachtig. Dit is meteen het eerste reflectiepunt in de gids: ‘Oriënteren’. Na een verlies oriënteer je je ook opnieuw, omschrijft de tekst. Hoe doe je dat? Je leven inrichten zonder diegene die er had moeten zijn?

Ik denk er even over na, terwijl ik de wind langs m’n gezicht voel blazen. Ik was 16 jaar toen mijn vader overleed. Mijn leven was nog niet lang niet compleet ingericht. Dus dat was flink zoeken naar een nieuwe richting. En nog steeds, want er zijn altijd momenten waar hij bij had moeten zijn.

Met de reflectie in mijn achterhoofd stap ik door. Richting hoger gelegen duinen, vergezichten over het eiland en heidevelden. Langs beekjes, grazende geiten en een houten paaltje dat bij deze Walk of Grief hoort. In totaal staan er vijf van deze paaltjes op het eiland. Op elk staat een deel van een gedicht. In de wandelgids is er ruimte om de regels in te krassen of op te schrijven. Loslaten is iets anders dan achterlaten, staat er op de eerste paal.

Gedachten onderweg

Door naar het Donkere Bos vol sparren. Het bos doet me denken aan vroeger. Hoe we met het hele gezin op zondag gingen wandelen. Of ik nou zin had of niet. Was toen helemaal niet cool natuurlijk. Nu had ik met alle liefde met mijn vader gewandeld. Hoewel wandelen mij doet vertragen, gaan mijn gedachten alle kanten op. Over mijn gemis, maar ook over welke mails ik nog moet beantwoorden, hoe het hotel eruitziet waar ik ga slapen en zo nog meer. Mindful wandelen lukt mij op dag een nog niet. Ik moet eerst landen, stap voor stap.

De reflectieverhalen in de gids helpen me daarbij. Zoals die bij het duinmeer Doodemanskisten. ‘Wat ben jij verloren?’ staat bij deze plek in de gids. Hoe heeft het verlies je veranderd? Al zittend op een bankje komt er misschien een beeld op bij je.’

Ik loop langs het meer en overdenk het vraagstuk. Ik ben wel een stukje van mezelf kwijtgeraakt. Iemand aan wie ik me kan spiegelen, een voorbeeld. Om in strandtermen te blijven: een rots in de branding. Na twintig jaar nog? Juíst. Ik ben volwassen, heb mijn leven opgebouwd en sta voor levenskwesties als: een huis kopen, een kinderwens, trouwen. Op die momenten had ik mijn vader willen vragen: Wat nu?

Na het meertje dwaal ik verder door de bossen en langs heidevelden. Aan het einde van de etappe volgt een flinke klim de duinen op. Bovenaan staat ‘De eenzame boom’ op de Arjensduin. Welbekend op het eiland en typisch in z’n vorm. Gebogen door de windvlagen lijkt het. Deze boom is het symbool voor de Walk of Grief. Hij staat op het insigne en op routepaaltjes onderweg. Na de boom kom ik al snel het dorp Midsland in. Met ruim 14,5 kilometer in de benen een mooi moment voor een douche en diner in mijn hotel in Lies. Ik slaap de hele week in hotel De Walvisvaarder, dus de rest van de dagen is mijn rugzak een stuk lichter. Alle overbodige ballast ligt in mijn hotelkamer. Fijn.

Midsland – Oosterend In Midsland hervat ik de volgende dag mijn tocht voor de tweede etappe. Deze keer is het zestien kilometer. Net buiten het dorp ligt het Stryperkerkhof, de oudste begraafplaats van Terschelling. Hoewel er weinig zichtbaars staat, zie je nog altijd de markeringen van meerdere kerken in de grond. Ik loop