Hij reconstrueerde voor Hemelrijk het drama dat zich voltrok in een Vlaams woonzorgcentrum: de ‘hulpsint’ die de bewoners kwam opvrolijken kwam te boek te staan als ‘superverspreider’ van het coronavirus aldaar. Onterecht. Schrijver en voormalig mantelzorger van zijn moeder Chris de Stoop (1958) schreef een boek dat er móest komen.
Had je de behoefte iets recht te zetten? Uit te leggen?
“Het was een onweerstaanbare drang, ik moést dit boek schrijven. Ik was zelf net acht jaar mantelzorger voor mijn moeder geweest en ik zag tijdens die eerste coronaperiode met verontwaardiging hoe de bewoners van verzorgingstehuizen in de steek werden gelaten. Men liet hen bij wijze van spreken letterlijk en figuurlijk stikken. Honderden uitbraken volgden en duizenden bejaarden stierven als vliegen. Alle prioriteit ging toen naar de ziekenhuizen. Het verhaal van dat ene tehuis dat na een sinterklaasbezoek catastrofaal door besmettingen werd getroffen leek me een geschikte casestudy om die problematiek over te brengen. Hemelrijk is verhalende non-fictie en wil de bittere realiteit beschrijven, ook om zo wat herkenning en troost te bieden aan iedereen die in die sector met dat ‘stille drama’ te maken kreeg. Dat dat enigszins gelukt is, blijkt uit de tientallen vreselijke getuigenissen die ik sindsdien ontving.”
Heb je mantelzorger Guido (die voor hulpsint speelde) voor je boek gesproken?
“Toen de uitbraak onder controle was, heb ik meteen contact gezocht met Guido, de hulpsint, en tot de dag van vandaag ben ik de enige met wie hij daarover wilde spreken. Omdat hij mijn boeken kende en waardeerde, en omdat ik zelf mantelzorger was geweest en de problemen van binnenuit kon beschrijven. Hij zat toen nog diep in de put, vol vertwijfeling en schuldgevoelens, omdat hij op sociale media achtervolgd werd met verwensingen en doodsbedreigingen, en in de pers zelfs gebrandmerkt werd als ‘superverspreider’. Wat volgens experts dus helemaal niet te bewijzen viel. Hij kon het virus evengoed zelf opgeraapt hebben in het tehuis waar hij zich als vrijwilliger inzette. Hij is ergotherapeut en heeft altijd ouderen en zieken willen helpen. Ook als sinterklaas dus. Tijdens het sintbezoek had hij nog geen enkel symptoom en volgde hij de toen geldende coronaregels. Maar in de daaropvolgende weken raakten honderddertig ouderen besmet en stierven er vierendertig. Een bus vol.”
‘Ik wilde met het verhaal van mijn moeder het schrille contrast tonen met wat er tijdens corona gebeurde’
Chris de Stoop
Waarom koos je ervoor het persoonlijke verhaal van je moeder door deze actualiteit heen te verweven?
“Ik wilde met het verhaal van mijn moeder, die gelukkig net vóór corona overleed, beschrijven hoe het is om in normale tijden in een woonzorgcentrum te wonen en daar op een natuurlijke manier te sterven. Dit om het schrille contrast te tonen met wat er tijdens corona gebeurde. Bewoners werden soms maandenlang opgesloten en moesten het met wat raambezoek stellen – een iconisch beeld voor die crisis, daarom heb ik het op het boekomslag gezet. Maar het allerergste, dat zei iedereen me, was dat ellendige sterven, in volstrekte eenzaamheid, zonder familie, soms zonder palliatieve zorg. Zonder afscheid, zonder fatsoenlijke begrafenis. Dat maakt dat duizenden nabestaanden nog met een onverwerkte rouw zitten die ze niet kunnen afsluiten, die aan hen blijft knagen, een open wond.”
Kun je Hemelrijk ook zien als een eerbetoon aan je moeder?
“Het is inderdaad een eerbetoon aan mijn moeder, die ook in het diepst van de dementie moeder bleef, bovenal mens, iemand die nog altijd bij ons hoort. Tot op het laatst bleef het leven, hoe weinig er ook van overschoot, welkom en waardevol. En haar sterven vertederde me. Maar het is ook een algemeen eerbetoon aan hen die zo leden onder corona in de verzorgingstehuizen én aan hen die zo voor hen zorgden. Alleen al in Nederland zijn daar minstens tienduizend mensen met corona gestorven, in vaak erbarmelijke omstandigheden. Dat is een falen dat nooit vergeten mag worden, en toch lijkt het nu al vergeten, toch wordt het nu al gebagatelliseerd.”
Hoe heb je het mantelzorgen voor je moeder ervaren?
“Mantelzorg is niet evident als je eigen kinderen nog niet het huis uit zijn terwijl je intens voor een stokoude moeder zorgt. De ‘sandwichgeneratie’ noemen ze ons. En zo voelden we ons soms. Gesandwicht. Maar ik ben erg blij dat ik het gedaan heb. Niets brengt je zo dicht bij je moeder als mantelzorg. Bovendien geeft het je de mogelijkheid om geleidelijk afscheid te nemen, én geeft het je de kans om van betekenis te zijn. Met veel moeilijke maar ook mooie momenten, hard en hartverscheurend, en vooral teder en intiem.”
Je schrijft gestaag door. Alweer een nieuw project op stapel?
“Er zit altijd wel een verhaal in mijn achterhoofd te rijpen maar zoals mijn literair idool Willem Elsschot schreef: ‘Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid die niemand kan verklaren’. Zeker voor non-fictie hangt het vaak van allerlei externe factoren af of je een project kunt realiseren.”
Gratis lezen?
We mogen maar liefst 10 boeken van Chris weggeven. Beschrijf in de comments waarom jij Hemelrijk graag wil lezen. Wie weet ben jij binnenkort een van de gelukkigen en krijg je binnenkort een exemplaar thuisgestuurd! De actie loopt tot 5 mei!
Over het boek
In het hart van de Kempen, op de hei, breekt een helse tijd aan wanneer een zorgcentrum na het bezoek van de sint getroffen wordt door corona. De sint, mantelzorger voor zijn oude moeder, wordt als superverspreider bestempeld en is een moment lang wereldnieuws. Honderden verzorgingstehuizen kampten met grote uitbraken, duizenden bejaarden stierven als vliegen, maar dit waargebeurde verhaal van een mantelzorger roept nu indringende vragen op over wat er echt gaande was. Chris de Stoop, zelf jarenlang mantelzorger, met ook een coronadode onder zijn naasten, brengt een ingetogen maar aangrijpende kroniek van het drama, vermengd met zijn eigen familie-ervaringen. Een ontroerend, ontluisterend portret over mantelzorg, schuld en schaamte van binnenuit.
(Hemelrijk, De Bezige Bij, € 19,99)
Over de auteur
Chris de Stoop (1958) werd bekend als auteur van spraakmakende non-fictie, zoals zijn debuut Ze zijn zo lief, meneer (1992), over een bende vrouwenhandelaars. Zijn werk werd intussen bekroond met journalistieke en literaire prijzen. In 2015 verscheen zijn bestseller Dit is mijn hof, over de teloorgang van het boerenland, waarvoor De Stoop de Confituur Boekhandelsprijs kreeg toegekend. In 2018 publiceerde hij Wanneer het water breekt, een universeel, aangrijpend verhaal over de diepe breuk die migratie is. Het boek Daniel (2020), waarin De Stoop indringend en liefdevol verhaalt hoe een eenzaat een zondebok werd, stond op de shortlist van de Boekenbon Literatuurprijs 2021.
Benieuwd naar het hulpsint verhaal, het eerbetoon aan de auteur zijn moeder en het mantelzorgen
Erg benieuwd naar dit boek Dus doe daarom graag mee
Ben zelf jarenlang 24/7 mantelzorger geweest voor mijn moeder…. was bij vlagen heel moeilijk en voelde als verplichting; maar nu mis ik haar ontzettend!
Benieuwd naar dit persoonlijke verhaal
Ik lees graag boeken van Chris de Stoop.Wanneer het water breekt en
Het boek Daniel bijvoorbeeld vond ik prachtig en heb ik met veel plezier gelezen
Ik ben fan van Chris de Stoop. Ik wil dit boek graag aan mijn collectie van zijn boeken toevoegen.
Na het lezen krijgt het een mooi plaatsje in mijn boekenkast(je). Ik doe graag mee dus
Lijkt me prachtig aangrijpend boek, die graag mee.
Ik wil dit boek graag lezen omdat het thema zo aangrijpend is
Het lijkt me een prachtig boek
Zijn boeken Dit is mijn hof en Het boek Daniël vond ik erg mooi! Ik lees ook graag dit nieuwe boek.
heel graag.
Chris De Stoop weet in al zijn boeken treffend te verwoorden waar het schuurt. Ik lees dan ook heel graag zijn nieuwe boek!
Ontroerend boek, lijkt me. Ik loot er graag voor mee
Ik denk dat dit een heel mooi boek is. Goed om ook de “andere kant” te lezen, dus ik doe graag mee.
Ik denk dat dit een periode is die we nooit mogen vergeten, over het gevecht tussen menselijkheid versus veiligheid. Maak heel graag kans.
Dank voor het boek!
Samen met mijn broers en zussen zijn wij al enkele jaren mantelzorgers voor mijn moeder, ondertussen 92 jaar. Ik worstel soms met het vinden van de balans tussen zorgen voor mijn moeder en mijn eigen leven, het niet schuldig voelen omdat je soms geen zin hebt om te gaan maar andere kant haar ook graag wilt zien. Het zorgen voor haar in de coronaperiode, het afstand houden, mondkapjes op, quarantaine, noem het maar op was erg zwaar voor iedereen. Ik ben erg benieuwd naar de verhalen in het boek om te lezen hoe dit voor andere mantelzorgers is geweest.
Mijn moeder heeft corona doorstaan gelukkig, maar dat is voor anderen niet het geval.
Ik wil dit boek graag lezen omdat het thema zo aangrijpend is
Ik maak heel graag kans voor mijn vriendin, die mantelzorger is voor haar man.
Lijkt mij een ontroerend boek. Zou het boek erg graag willen lezen
Mijn moeder van 74 heb ik tijdens Coronatijd ruim een jaar enkel gezien terwijl ik voor het raam buiten stond . Uit angst om haar te besmetten.
Ze heeft COPD en een hersenbeschadiging na een beroerte. Ik hoop met behulp van het lezen dit boek deze traumatische periode te kunnen verwerken
Ik werk nu ruim veertig jaar in de zorg .
Eerst in een verzorging tehuis , daarna de thuiszorg en nu op een ontmoetingscentrum voor ouderen, het blijft een mooi vak waar ik nog steeds met veel plezier werk.
Daar kan ik hopelijk wat “Mantelkracht” uit halen!
Werk zelf in een verpleeghuis en heb ook de afgelopen twee jaar alle zorg en veel verdriet meegemaakt. Lijkt mij prachtig om ook een ander zijn verhaal te lezen.
zelf een moeder gehad met dementie.. was niet makkelijk
hoewel ik bewondering heb voor overvraagde personeel, was er toch iets ‘te kort’.. daarin deden vrijwilligers goed werk, omdat te kort aan te vullen
mijn moeder is overleden, dus ik heb geen advies meer nodig, hoewel…
ik zou het boek graag lezen
Lijkt me een indrukwekkend boek om te lezen.
Een persoonlijk, ontroerend portret van binnenuit.
Ontroerend en heftig zou dit boek heel erg graag lezen
Ik ben ruim 10 jaar mantelzorger voor mijn zwager. Hij is besmet door de thuiszorg met corona. Medewerkster Thuiszorg dacht wel 2 maanden de tijd te hebben in een pandemie voor vaccinatie. Het antwoord hierop is dus nee. Zelf ben ik een maand geleden besmet met corona, mogelijk via vrijwilligerswerk partner. Verder vind ik dat Mantelzorg maatschappelijk niet gewaardeerd wordt, maar dat is mijn mening. Groet van een ervaringsdeskundige.
Met ouders in een verzorgingshuis loot ik graag mee voor dit boek.
Ik wil deze auteur graag leren kennen en het specifieke verhaal over de situatie met zijn moeder vernemen.
Mijn echtgenoot is dement en is in de 1e week van de 1e lockdown, 24 maart 2020, opgenomen in een verpleeghuis. Ruim 2 maanden is heel die tent op slot geweest, zelfs géén raambezoek was er mogelijk. Dat was de moeilijkste tijd van mijn leven. 45 jaar getrouwd, nog nooit uit elkaar geweest en dan hij, maar ook ik opgesloten. Hij in het verpleeghuis, ik in ons huis. Vreselijk tijd, heb heel veel traantjes gelaten.
Ik zou de koning(in) te rijk voelen als ik Hemelrijk zou mogen winnen!
Helaas komt er veel Alzheimer voor in onze familie en kennissenkring. Daarom loot ik graag mee voor dit boek
Mocht niet komen als vrijwilligster bij de dagbehandeling voor mensen met Alzheimer, maar erger is dat deze mensen ook niet naar de dagbehandeling mochten, waardoor de druk op de thuissituatie nóg groter werd. Benieuwd naar het boek…..
Met een schoonmoeder die tijdens de coronatijd naar een verpleeghuis moest verhuizen, denk ik veel herkenning te vinden in dit boek.
Ik heb lang voor m’n zieke moeder gezorgd, terwijl mijn gezondheid ook niet geweldig is/was. Het bracht me veel dichter bij m’n moeder, hoewel het best zwaar was. Benieuwd naar dit boek!
Lijkt me een boeiend boek
Dit lijkt me een mooi en onderhoudend boek. Dat wil ik graag lezen.
Ik doe ook mee.
Lijkt mij interessant om te lezen, ik ben benieuwd!