Reguliere zorg en alternatieve geneeskunde: niet altijd de beste match. Toch weten de twee elkaar soms te vinden. Bijvoorbeeld wanneer je mindfulness inzet bij het bestrijden van depressie.

Antidepressiva zijn vaak de eerste keus bij het voorkomen van depressies. De medicijnen werken in op stoffen in de hersenen die belangrijk zijn voor je stemming. Maar ze werken lang niet bij iedereen en kennen soms vervelende bijwerkingen. Ook is een behandeling met pillen moeilijk vol te houden omdat je ze met regelmaat moet slikken – ook op momenten dat het goed gaat. Hier gaat het soms mis, met als gevolg dat de antidepressiva hun werk niet goed kunnen doen.

Vergelijkbare werking

Mindfulness wordt als alternatieve geneeswijze al langer ingezet bij de behandeling van depressie. De van oorsprong boeddhistische meditatietechniek leert je je gevoelens en gedachten te accepteren, bewust van ze te zijn en ze daarna los te laten. Zo kunnen nieuwe depressies voorkomen worden. Gecombineerd met cognitieve gedragstherapie (mindfulness based cognitieve therapie) zou dit goede resultaten geven. Dat effect was echter nog nooit langdurig wetenschappelijk onderzocht. Een groep onderzoekers bestudeerde daarom twee jaar lang 424 patiënten die allemaal drie of meer depressies hadden gehad. Iedereen gebruikte antidepressiva om terugval te voorkomen terwijl niemand op dat moment een depressie had.

Nauwelijks verschil

De helft van deze groep patiënten kreeg mindfulness-therapie en bouwde geleidelijk het medicatiegebruik af. De andere helft bleef gedurende het onderzoek antidepressiva slikken. Patiënten in de mindfulness-groep kregen trainingen in groepsverband en moesten er ook thuis mee aan de slag. De resultaten na twee jaar: van de patiënten die antidepressiva bleven slikken kreeg 47 procent opnieuw een depressie tegen 44 procent van de patiënten die mindfulnesstherapie volgden. Met zo’n klein verschil noemen de onderzoekers de werking van mindfulness en antidepressiva vergelijkbaar bij het voorkomen van een terugval.

Goed alternatief

Het is bekend dat 80 procent van de patiënten die meerdere episoden van depressie heeft doorgemaakt binnen twee jaar een nieuwe depressie krijgt. Wie de effectiviteit van een behandeling wil aantonen, moet daarom de tijd nemen. Te vaak echter bestrijken onderzoeken een te kort tijdsbereik (slechts vier tot acht weken), waardoor de werking van mindfulness nooit goed is onderzocht. Dat is nu dus wél goed gedaan, aldus The Lancet. Volgens de onderzoekers kan mindfulness een goed alternatief zijn voor de antidepressiva die jaarlijks worden voorgeschreven. De laatste tien jaar is het gebruik daarvan sterk toegenomen. Volgens de Stichting Farmaceutische Kengetallen gebruiken 1,1 miljoen Nederlanders antidepressiva, waarvan ruim een half miljoen mensen tegen depressieve stoornissen.

Tekst: Matthijs Bulkema